OYLAMAYA SUNULAN MADDELERİ TEK TEK İNCELEYELİM
- KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK -
Madde 10 / Eski Hali
Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi
inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun
önünde eşittir.
Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.
Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun
önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.
|
|
|
|
Madde 10 / Yeni Hali
Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi
inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun
önünde eşittir.
Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. “Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.”
“Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp
ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için
alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.”
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.
Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun
önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar. |
ESKİSİNDEN FARKI
“Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp
ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için
alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.”
EKLENDİ
YORUM
Pozitif ayrıcalıklara karşı açılacak davaları engellemeye yönelik bir düzenleme.
OLUMLU
- ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİ -
Madde 20 / Eski Hali
Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini
isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine
dokunulamaz.
Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel
sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve
özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı
olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere
bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili
kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları
ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı
yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını
el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma
kendiliğinden kalkar.
|
|
|
|
Madde 20 / Yeni Hali
Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini
isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine
dokunulamaz.
Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel
sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve
özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı
olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere
bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili
kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları
ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz. Yetkili merciin kararı
yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını
el koymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma
kendiliğinden kalkar.
Herkes, kendisiyle ilgili kişisel
verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin
kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere
erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları
doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel
veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla
işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller
kanunla düzenlenir. |
ESKİSİNDEN FARKI
Herkes, kendisiyle ilgili kişisel
verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin
kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere
erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları
doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel
veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla
işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller
kanunla düzenlenir.
EKLENDİ
YORUM
"Kişisel veriler kanunda öngörülen hallerde işlenebilir" diyerek egemen otoriteye açık bir kapı bıraktığı için yeni düzenlemenin
ESKİSİNDEN PEK FARKI YOK
- YERLEŞME VE SEYAHAT HÜRRİYETİ -
MADDE 23 / Eski Hali
Herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir.
Yerleşme hürriyeti, suç işlenmesini önlemek, sosyal ve ekonomik
gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek ve
kamu mallarını korumak;
Seyahat hürriyeti, suç soruşturma ve kovuşturması sebebiyle ve suç işlenmesini önlemek;
Amaçlarıyla kanunla sınırlanabilir.
Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti, vatandaşlık ödevi ya da
ceza soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlanabilir.
Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından yoksun bırakılamaz.
|
|
|
|
MADDE 23 / Yeni Hali
Herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir.
Yerleşme hürriyeti, suç işlenmesini önlemek, sosyal ve ekonomik
gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek ve
kamu mallarını korumak;
Seyahat hürriyeti, suç soruşturma ve kovuşturması sebebiyle ve suç işlenmesini önlemek;
Amaçlarıyla kanunla sınırlanabilir.
Vatandaşın yurt dışına çıkma
hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim
kararına bağlı olarak sınırlanabilir.
Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından yoksun bırakılamaz. |
ESKİSİNDEN FARKI
vatandaşlık ödevi ya da
ceza soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlanabilir.
ÇIKARILDI
Vatandaşın yurt dışına çıkma
hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim
kararına bağlı olarak sınırlanabilir.
OLARAK DEĞİŞTİRİLDİ
YORUM
Yurt dışına çıkış yasağı üzerindeki sıradan işlemlerden doğan keyfiyeti kaldırıp "suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim
kararına" bağladığı için,
OLUMLU
- AİLENİN KORUNMASI VE ÇOCUK HAKLARI -
Madde 41 / Eski Hali
Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.
Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve
çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını
sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar.
|
|
|
|
Madde 41 / Yeni Hali
Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.
Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve
çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını
sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar.
Her çocuk, korunma ve bakımdan
yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla
kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.
Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır. |
ESKİSİNDEN FARKI
Her çocuk, korunma ve bakımdan
yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla
kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir.
Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır.
EKLENDİ
YORUM
Kanunla yapılabilecek düzenlemeleri Anayasa'ya sokması ilk bakışta olumluymuş gibi görünse de
ESKİSİNDEN PEK FARKI YOK
- SENDİKA KURMA HAKKI -
Madde 51 / Eski Hali
Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde,
ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için
önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara
serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir.
Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç
işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hak
ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.
Aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunamaz.
İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki
haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine
uygun olarak kanunla düzenlenir.
Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve
işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına
aykırı olamaz.
|
|
|
|
Madde 51 / Yeni Hali
Çalışanlar ve işverenler, üyelerinin çalışma ilişkilerinde,
ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için
önceden izin almaksızın sendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara
serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir.
Hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
Sendika kurma hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç
işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hak
ve özgürlüklerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
Sendika kurma hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.
İşçi niteliği taşımayan kamu görevlilerinin bu alandaki
haklarının kapsam, istisna ve sınırları gördükleri hizmetin niteliğine
uygun olarak kanunla düzenlenir.
Sendika ve üst kuruluşlarının tüzükleri, yönetim ve
işleyişleri, Cumhuriyetin temel niteliklerine ve demokrasi esaslarına
aykırı olamaz. |
ESKİSİNDEN FARKI
Aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunamaz.
ÇIKARILDI
YORUM
Tartışmaya bile gerek yok. Aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye
olma yasağı Birleşmiş Milletler-ILO normlarına aykırıydı. Her ne kadar sendika ağalarını biraz korkutmuş olsa bile;
OLUMLU
- TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ VE TOPLU SÖZLEŞME HAKKI -
Madde 53 / Eski Hali
İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal
durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş
sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.
Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir.
128 inci maddenin ilk fıkrası kapsamına giren kamu
görevlilerinin kanunla kendi aralarında kurmalarına cevaz verilecek olan
ve bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları ile 54 üncü madde
hükümlerine tabi olmayan sendikalar ve üst kuruluşları, üyeleri adına
yargı mercilerine başvurabilir ve İdareyle amaçları doğrultusunda toplu
görüşme yapabilirler. Toplu görüşme sonunda anlaşmaya varılırsa
düzenlenecek mutabakat metni taraflarca imzalanır. Bu mutabakat metni,
uygun idarî veya kanunî düzenlemenin yapılabilmesi için Bakanlar
Kurulunun takdirine sunulur. Toplu görüşme sonunda mutabakat metni
imzalanmamışsa anlaşma ve anlaşmazlık noktaları da taraflarca
imzalanacak bir tutanakla Bakanlar Kurulunun takdirine sunulur. Bu
fıkranın uygulanmasına ilişkin usuller kanunla düzenlenir.
Aynı işyerinde, aynı dönem için, birden fazla toplu iş sözleşmesi yapılamaz ve uygulanamaz.
|
|
|
|
Madde 53 / Yeni Hali
İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal
durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş
sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.
Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler.
Toplu sözleşme yapılması sırasında
uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna
başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu
sözleşme hükmündedir.
Toplu sözleşme hakkının kapsamı,
istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin
yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin
emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili,
çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir. |
ESKİSİNDEN FARKI
bu paragraf
128 inci maddenin ilk fıkrası kapsamına giren kamu
görevlilerinin kanunla kendi aralarında kurmalarına cevaz verilecek olan
ve bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları ile 54 üncü madde
hükümlerine tabi olmayan sendikalar ve üst kuruluşları, üyeleri adına
yargı mercilerine başvurabilir ve İdareyle amaçları doğrultusunda toplu
görüşme yapabilirler. Toplu görüşme sonunda anlaşmaya varılırsa
düzenlenecek mutabakat metni taraflarca imzalanır. Bu mutabakat metni,
uygun idarî veya kanunî düzenlemenin yapılabilmesi için Bakanlar
Kurulunun takdirine sunulur. Toplu görüşme sonunda mutabakat metni
imzalanmamışsa anlaşma ve anlaşmazlık noktaları da taraflarca
imzalanacak bir tutanakla Bakanlar Kurulunun takdirine sunulur. Bu
fıkranın uygulanmasına ilişkin usuller kanunla düzenlenir.
Aynı işyerinde, aynı dönem için, birden fazla toplu iş sözleşmesi yapılamaz ve uygulanamaz.
ÇIKARILDI
bu paragraf
Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler.
Toplu sözleşme yapılması sırasında
uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna
başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu
sözleşme hükmündedir.
Toplu sözleşme hakkının kapsamı,
istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin
yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin
emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili,
çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir.
EKLENDİ
YORUM
"Memurlar ve diğer kamu görevlilerine, toplu sözleşme yapma hakkı"nı
Anayasaya sokuyor ama
"Toplu sözleşme yapılması sırasında
uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna
başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu
sözleşme hükmündedir." diyerek, bu hakkı değersiz kılıyor. Bu nedenle;
ESKİSİNDEN PEK FARKI YOK
- GREV HAKKI VE LOKAVT -
Madde 54 / Eski Hali
Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması
halinde işçiler grev hakkına sahiptirler. Bu hakkın kullanılmasının ve
işverenin lokavta başvurmasının usul ve şartları ile kapsam ve
istisnaları kanunla düzenlenir.
Grev hakkı ve lokavt iyi niyet kurallarına aykırı tarzda,
toplum zararına ve millî serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz.
Grev esnasında greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı
veya kusurlu hareketleri sonucu, grev uygulanan işyerinde sebep
oldukları maddî zarardan sendika sorumludur.
Grev ve lokavtın yasaklanabileceği veya ertelenebileceği haller ve işyerleri kanunla düzenlenir.
Grev ve lokavtın yasaklandığı hallerde veya ertelendiği
durumlarda ertelemenin sonunda, uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulunca
çözülür. Uyuşmazlığın her safhasında taraflar da anlaşarak Yüksek Hakem
Kuruluna başvurabilir. Yüksek Hakem Kurulunun kararları kesindir ve
toplu iş sözleşmesi hükmündedir.
Yüksek Hakem Kurulunun kuruluş ve görevleri kanunla düzenlenir.
Siyasî amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grev ve lokavtı, genel
grev ve lokavt, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verim düşürme ve diğer
direnişler yapılamaz.
Greve katılmayanların işyerinde çalışmaları, greve katılanlar tarafından hiçbir şekilde engellenemez.
|
|
|
|
Madde 54 / Yeni Hali
Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması
halinde işçiler grev hakkına sahiptirler. Bu hakkın kullanılmasının ve
işverenin lokavta başvurmasının usul ve şartları ile kapsam ve
istisnaları kanunla düzenlenir.
Grev hakkı ve lokavt iyi niyet kurallarına aykırı tarzda,
toplum zararına ve millî serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz.
Grev ve lokavtın yasaklanabileceği veya ertelenebileceği haller ve işyerleri kanunla düzenlenir.
Grev ve lokavtın yasaklandığı hallerde veya ertelendiği
durumlarda ertelemenin sonunda, uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulunca
çözülür. Uyuşmazlığın her safhasında taraflar da anlaşarak Yüksek Hakem
Kuruluna başvurabilir. Yüksek Hakem Kurulunun kararları kesindir ve
toplu iş sözleşmesi hükmündedir.
Yüksek Hakem Kurulunun kuruluş ve görevleri kanunla düzenlenir.
Greve katılmayanların işyerinde çalışmaları, greve katılanlar tarafından hiçbir şekilde engellenemez. |
|
|
|
|
|
ESKİSİNDEN FARKI
Grev esnasında greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı
veya kusurlu hareketleri sonucu, grev uygulanan işyerinde sebep
oldukları maddî zarardan sendika sorumludur.
Siyasî amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grev ve lokavtı, genel
grev ve lokavt, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verim düşürme ve diğer
direnişler yapılamaz.
ÇIKARTILDI
YORUM
Grev esnasında greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı
veya kusurlu hareketleri sonucu, grev uygulanan işyerinde sebep
oldukları maddî zarardan sendika sorumluluğunu. KALDIRIYOR
Bir sürü köhne maddeyi halen barındırıyor olmasına rağmen göz boyamak için bu sorumluluğu kaldırması bile
OLUMLU
- DİLEKÇE VE KAMU DENETÇİSİ -
Madde 74 / Eski Hali
Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla
Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili
dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet
Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir.
|
|
|
|
Madde 74 / Yeni Hali
Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla
Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili
dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet
Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin
işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.
Kamu Başdenetçisi Türkiye Büyük
Millet Meclisi tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. İlk iki
oylamada üye tam sayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının
salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu
oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü
oylamada en fazla oy alan aday seçilmiş olur.
Bu maddede sayılan hakların
kullanılma biçimi, Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluşu, görevi,
çalışması, inceleme sonucunda yapacağı işlemler ile Kamu Başdenetçisi ve
kamu denetçilerinin nitelikleri, seçimi ve özlük haklarına ilişkin usul
ve esaslar kanunla düzenlenir. |
ESKİSİNDEN FARKI
Bu hakkın kullanılma biçimi kanunla düzenlenir.
ÇIKARTILDI
Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin
işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.
Kamu Başdenetçisi Türkiye Büyük
Millet Meclisi tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. İlk iki
oylamada üye tam sayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının
salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu
oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü
oylamada en fazla oy alan aday seçilmiş olur.
Bu maddede sayılan hakların
kullanılma biçimi, Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluşu, görevi,
çalışması, inceleme sonucunda yapacağı işlemler ile Kamu Başdenetçisi ve
kamu denetçilerinin nitelikleri, seçimi ve özlük haklarına ilişkin usul
ve esaslar kanunla düzenlenir.
EKLENDİ
YORUM
Hak ihlallerine karşı "Kamu Denetçiliği Kurumu" adını verdiği işleyeceği şüpheli yeni bir Bürokratik mekanizma yaratmış.
ESKİSİNDEN PEK FARKI YOK
- MİLLETVEKİLLİĞİNİN DÜŞMESİ -
Madde 84 / Eski Hali
İstifa eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi,
istifanın geçerli olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık
Divanınca tespit edildikten sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Kurulunca kararlaştırılır.
Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde
düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula
bildirilmesiyle olur.
82 nci maddeye göre milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev
veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğinin
düşmesine, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine Genel
Kurul gizli oyla karar verir.
Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay
içerisinde toplam beş birleşim günü katılmayan milletvekilinin
milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit
edilmesi üzerine, Genel Kurulca üye tam sayısının salt çoğunluğunun
oyuyla karar verilebilir.
Partisinin temelli kapatılmasına beyan ve eylemleriyle sebep
olduğu Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararında
belirtilen milletvekilinin milletvekilliği, bu kararın Resmî Gazetede
gerekçeli olarak yayımlandığı tarihte sona erer. Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığı bu kararın gereğini derhal yerine getirip Genel
Kurula bilgi sunar.
|
|
|
|
Madde 84 / Yeni Hali
İstifa eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi,
istifanın geçerli olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık
Divanınca tespit edildikten sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Kurulunca kararlaştırılır.
Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde
düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula
bildirilmesiyle olur.
82 nci maddeye göre milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev
veya hizmeti sürdürmekte ısrar eden milletvekilinin milletvekilliğinin
düşmesine, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine Genel
Kurul gizli oyla karar verir.
Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay
içerisinde toplam beş birleşim günü katılmayan milletvekilinin
milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit
edilmesi üzerine, Genel Kurulca üye tam sayısının salt çoğunluğunun
oyuyla karar verilebilir.
|
ESKİSİNDEN FARKI
Partisinin temelli kapatılmasına beyan ve eylemleriyle sebep
olduğu Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararında
belirtilen milletvekilinin milletvekilliği, bu kararın Resmî Gazetede
gerekçeli olarak yayımlandığı tarihte sona erer. Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığı bu kararın gereğini derhal yerine getirip Genel
Kurula bilgi sunar.
ÇIKARTILDI
YORUM
Parti kapatmalarından doğan Milletvekilliğinin düşmesi olayına son vermiş.
OLUMLU
- TBMM BAŞKANLIK DİVANI -
Madde 94 / Eski Hali
Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanı, Meclis
üyeleri arasından seçilen Meclis Başkanı, Başkanvekilleri, Kâtip Üyeler
ve İdare Amirlerinden oluşur.
Başkanlık Divanı, Meclisteki siyasî parti gruplarının üye
sayısı oranında Divana katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur. Siyasî
parti grupları Başkanlık için aday gösteremezler.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı için, bir yasama
döneminde iki seçim yapılır. İlk seçilenlerin görev süresi iki, ikinci
devre için seçilenlerin görev süresi üç yıldır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan adayları, meclis üyeleri
içinden, Meclisin toplandığı günden itibaren beş gün içinde, Başkanlık
Divanına bildirilir. Başkan seçimi gizli oyla yapılır. İlk iki oylamada
üye tam sayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının salt
çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu
oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü
oylamada en fazla oy alan üye, Başkan seçilmiş olur. Başkan seçimi, aday
gösterme süresinin bitiminden itibaren, beş gün içinde tamamlanır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekillerinin, Kâtip
Üyelerinin ve İdare Amirlerinin adedi, seçim nisabı, oylama sayısı ve
usulleri, Meclis İçtüzüğünde belirlenir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başkanvekilleri, üyesi
bulundukları siyasî partinin veya parti grubunun Meclis içinde veya
dışındaki faaliyetlerine; görevlerinin gereği olan haller dışında,
Meclis tartışmalarına katılamazlar; Başkan ve oturumu yöneten
Başkanvekili oy kullanamazlar.
|
|
|
|
Madde 94 / Yeni Hali
Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanı, Meclis
üyeleri arasından seçilen Meclis Başkanı, Başkanvekilleri, Kâtip Üyeler
ve İdare Amirlerinden oluşur.
Başkanlık Divanı, Meclisteki siyasî parti gruplarının üye
sayısı oranında Divana katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur. Siyasî
parti grupları Başkanlık için aday gösteremezler.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı için, bir yasama
döneminde iki seçim yapılır. İlk seçilenlerin görev süresi iki, ikinci
devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan adayları, meclis üyeleri
içinden, Meclisin toplandığı günden itibaren beş gün içinde, Başkanlık
Divanına bildirilir. Başkan seçimi gizli oyla yapılır. İlk iki oylamada
üye tam sayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının salt
çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu
oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü
oylamada en fazla oy alan üye, Başkan seçilmiş olur. Başkan seçimi, aday
gösterme süresinin bitiminden itibaren, beş gün içinde tamamlanır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekillerinin, Kâtip
Üyelerinin ve İdare Amirlerinin adedi, seçim nisabı, oylama sayısı ve
usulleri, Meclis İçtüzüğünde belirlenir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başkanvekilleri, üyesi
bulundukları siyasî partinin veya parti grubunun Meclis içinde veya
dışındaki faaliyetlerine; görevlerinin gereği olan haller dışında,
Meclis tartışmalarına katılamazlar; Başkan ve oturumu yöneten
Başkanvekili oy kullanamazlar. |
ESKİSİNDEN FARKI
üç yıldır.
ÇIKARTILDI
o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.
EKLENDİ
YORUM
TBMM Başkanlık Divanı Üyelerinin görev sürelerini düzenleyen bir sürü bürokratik detay. Meclisteki Partilerin Etkinliği dışında pratikte bizleri ilgilendirmediği için;
ESKİSİNDEN PEK FARKI YOK
- YARGI YOLU -
Madde 125 / Eski Hali
İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu
açıktır. (Ek hüküm: 13.8.1999-4446/2 md.) Kamu hizmetleri ile ilgili
imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinde bunlardan doğan uyuşmazlıkların
millî veya milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülebilir.
Milletlerarası tahkime ancak yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar
için gidilebilir.
Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askerî Şûranın kararları yargı denetimi dışındadır.
İdarî işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlar.
Yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun
denetimi ile sınırlıdır. Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil
ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem
ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı
kararı verilemez.
İdarî işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız
zararların doğması ve idarî işlemin açıkça hukuka aykırı olması
şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek
yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.
Kanun, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş
halinde ayrıca millî güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık nedenleri ile
yürütmenin durdurulması kararı verilmesini sınırlayabilir.
İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.
|
|
|
|
Madde 125 / Yeni Hali
İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu
açıktır. (Ek hüküm: 13.8.1999-4446/2 md.) Kamu hizmetleri ile ilgili
imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinde bunlardan doğan uyuşmazlıkların
millî veya milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülebilir.
Milletlerarası tahkime ancak yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar
için gidilebilir.
Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askerî Şûranın kararları yargı denetimi dışındadır. Ancak,
Yüksek Askerî Şûranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle
emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı
yolu açıktır.
İdarî işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlar.
Yargı yetkisi, idari eylem ve
işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiç bir
surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz. Yürütme
görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine
getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir
yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez.
İdarî işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız
zararların doğması ve idarî işlemin açıkça hukuka aykırı olması
şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek
yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.
Kanun, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş
halinde ayrıca millî güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık nedenleri ile
yürütmenin durdurulması kararı verilmesini sınırlayabilir.
İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür. |
ESKİSİNDEN FARKI
Ancak,
Yüksek Askerî Şûranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle
emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı
yolu açıktır.
Yargı yetkisi, idari eylem ve
işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiç bir
surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz
EKLENDİ
YORUM
Yüksek Askeri Şura'nın kararlarına karşı yargı yolunu açıyor.
OLUMLU
- KAMU HİZMETİ GÖREVLERİ İLE İLGİLİ HÜKÜMLER -
Madde 128 / Eski Hali
Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel
kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları
kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve
diğer kamu görevlileri eliyle görülür.
Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri,
atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve
ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.
Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir.
|
|
|
|
Madde 128 / Yeni Hali
Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel
kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları
kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve
diğer kamu görevlileri eliyle görülür.
Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri,
atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve
ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.
Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir. |
ESKİSİNDEN FARKI
Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.
EKLENDİ
YORUM
Kamu Görevlilerinin Toplu Sözleşme ile doğacak haklarını garanti altına alıyor.
OLUMLU
- DİSİPLİN SORUŞTURMASI -
Madde 129 / Eski Hali
Memurlar ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette bulunmakla yükümlüdürler.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları
mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemez.
Uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar hariç, disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz.
Silahlı Kuvvetler mensupları ile hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümler saklıdır.
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken
işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu
edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak,
ancak idare aleyhine açılabilir.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia
edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen
istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idarî merciin iznine bağlıdır.
|
|
|
|
Madde 129 / Yeni Hali
Memurlar ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette bulunmakla yükümlüdürler.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları
mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemez.
Silahlı Kuvvetler mensupları ile hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümler saklıdır.
Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken
işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu
edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak,
ancak idare aleyhine açılabilir.
Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia
edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen
istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idarî merciin iznine bağlıdır.
Disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz. |
ESKİSİNDEN FARKI
Uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar hariç, disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz.
ÇIKARTILDI
Disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz.
EKLENDİ
YORUM
Memurlara verilen disiplin cezalarına yargı yolu açıyor.
OLUMLU
- ADALET HİZMETLERİNİN DENETİMİ -
Madde 144 / Eski Hali
Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere
ve genelgelere (Hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun
olarak yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı veya
görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin
sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde
haklarında inceleme ve soruşturma, Adalet Bakanlığının izni ile adalet
müfettişleri tarafından yapılır. Adalet Bakanı soruşturma ve inceleme
işlemlerini, hakkında soruşturma ve inceleme yapılacak olandan daha
kıdemli hâkim veya savcı eliyle de yaptırabilir.
|
|
|
|
Madde 144 / Yeni Hali
Adalet hizmetleri ile savcıların
idarî görevleri yönünden Adalet Bakanlığınca denetimi, adalet
müfettişleri ile hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler;
araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri
eliyle yapılır. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. |
YORUM
Madde tamamı ile değişmiş. Hakim ve Savcıların denetimindeki Adalet Bakanı iznini kaldırmış gibi görünüyor ama yapacağı kanun düzenlemesini görmeden;
ESKİSİNDEN PEK FARKI YOK
- ASKERİ YARGI -
Madde 145 / Eski Hali
Askerî yargı, askerî mahkemeler ve disiplin mahkemeleri
tarafından yürütülür. Bu mahkemeler, asker kişilerin; askerî olan
suçları ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerî mahallerde yahut
askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait
davalara bakmakla görevlidirler.
Askerî mahkemeler, asker olmayan kişilerin özel kanunda
belirtilen askerî suçları ile kanunda gösterilen görevlerini ifa
ettikleri sırada veya kanunda gösterilen askerî mahallerde askerlere
karşı işledikleri suçlara da bakmakla görevlidirler.
Askerî mahkemelerin savaş veya sıkıyönetim hallerinde hangi
suçlar ve hangi kişiler bakımından yetkili oldukları; kuruluşları ve
gerektiğinde bu mahkemelerde adlî yargı hâkim ve savcılarının
görevlendirilmeleri kanunla düzenlenir.
Askerî yargı organlarının kuruluşu, işleyişi, askerî hâkimlerin
özlük işleri, askerî savcılık görevlerini yapan askerî hâkimlerin
mahkemesinde görevli bulundukları komutanlık ile ilişkileri,
mahkemelerin bağımsızlığı, hâkimlik teminatı, askerlik hizmetinin
gereklerine göre kanunla düzenlenir. Kanun, ayrıca askerî hâkimlerin
yargı hizmeti dışındaki askerî hizmetler yönünden askerî hizmetlerin
gereklerine göre teşkilatında görevli bulundukları komutanlık ile olan
ilişkilerini de gösterir.
|
|
|
|
Madde 145 / Yeni Hali
Askeri yargı, askeri mahkemeler ve
disiplin mahkemeleri tarafından yürütülür. Bu mahkemeler; asker kişiler
tarafından işlenen askerî suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine
veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara
ait davalara bakmakla görevlidir. Devletin güvenliğine, anayasal düzene
ve bu düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her halde adliye
mahkemelerinde görülür.
Savaş hali haricinde, asker olmayan kişiler askerî mahkemelerde yargılanamaz.
Askerî mahkemelerin savaş halinde
hangi suçlar ve hangi kişiler bakımından yetkili oldukları; kuruluşları
ve gerektiğinde bu mahkemelerde adlî yargı hâkim ve savcılarının
görevlendirilmeleri kanunla düzenlenir.
Askerî yargı organlarının kuruluşu,
işleyişi, askerî hâkimlerin özlük işleri, askerî savcılık görevlerini
yapan askerî hâkimlerin görevli bulundukları komutanlıkla ilişkileri,
mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla
düzenlenir. |
YORUM
Madde tamamı ile değişmiş.Ordu Mensuplarının Sivil Mahkemelerde yargılanmasının önünü açıyor.
OLUMLU
MADDE 146 - ANAYASA MAHKEMESİ KURULUŞU -
ESKİ-YANİ FARKI
( Üye sayısı 11'den 17'ye çıkarıldı )
ESKİ : YARGITAYIN ÖNERECEĞİ 2 Üye
YENİ : YARGITAYIN ÖNERECEĞİ 3 Üye ( sayı 1 artmış )
ESKİ : DANIŞTAYIN ÖNERECEĞİ 2 Üye
YENİ : DANIŞTAYIN ÖNERECEĞİ 2 Üye ( sayı aynı kalmış )
ESKİ : ASKERİ YARGITAYIN ÖNERECEĞİ 1 Üye
YENİ : ASKERİ YARGITAYIN ÖNERECEĞİ 1 Üye ( sayı aynı kalmış )
ESKİ : ASKERİ YÜK.İD.MHKEMESİNİN ÖNERECEĞİ 1 Üye
YENİ : ASKERİ YÜK.İD.MHKEMESİNİN ÖNERECEĞİ 1 Üye( sayı aynı kalmış )
ESKİ : YÖK'ün ÖNERECEĞİ 1 Üye
YENİ : YÖK'ün ÖNERECEĞİ 3 Üye( sayı 2 artmış )
ESKİ : SAYIŞTAY'ın ÖNERECEĞİ 1 Üye
YENİ : SAYIŞTAY'ın ÖNERECEĞİ 2 Üye ( sayı 1 artmış )
ESKİ : 3 Üye AVUKATLAR VE ÜST KADEME YÖNETİCİLERİNDEN
YENİ : 4 Üye AVUKATLAR VE ÜST KADEME YÖNETİCİLERİNDEN ( sayı 1 artmış )
+
YENİ : BARO BAŞKANLARI'nın ÖNERECEĞİ 1 Üye ( yeni 1 üye )
YORUM
YÖK ten 2 üye, Sayıştay dan 1 üye, Av. ve Üst.Kad.Yön. 1 üye arttırılmış, Baro Başkanlarına 1 üye yollama hakkı verilmiş. Çoğulculuk açısından;
OLUMLU
- ANAYASA MAHKEMESİ ÜYELİĞİNİN SONA ERMESİ -
Madde 147 / Eski Hali
Anayasa Mahkemesi üyeleri altmışbeş yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar.
Anayasa Mahkemesi üyeliği, bir üyenin hâkimlik mesleğinden
çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde
kendiliğinden; görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin
olarak anlaşılması halinde de, Anayasa Mahkemesi üye tam sayısının salt
çoğunluğunun kararı ile sona erer.
|
|
|
|
Madde 147 / Yeni Hali
Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl
için seçilirler. Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez.
Anayasa Mahkemesi üyeleri altmışbeş yaşını doldurunca emekliye
ayrılırlar. Zorunlu emeklilik yaşından önce görev süresi dolan üyelerin
başka bir görevde çalışmaları ve özlük işleri kanunla düzenlenir.
Anayasa Mahkemesi üyeliği, bir üyenin hâkimlik mesleğinden
çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde
kendiliğinden; görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin
olarak anlaşılması halinde de, Anayasa Mahkemesi üye tam sayısının salt
çoğunluğunun kararı ile sona erer. |
ESKİSİNDEN FARKI
Anayasa Mahkemesi üyeleri altmışbeş yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar.
ÇIKARTILMIŞ
Anayasa Mahkemesi üyeleri oniki yıl
için seçilirler. Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez.
Anayasa Mahkemesi üyeleri altmışbeş yaşını doldurunca emekliye
ayrılırlar. Zorunlu emeklilik yaşından önce görev süresi dolan üyelerin
başka bir görevde çalışmaları ve özlük işleri kanunla düzenlenir
EKLENDİ
YORUM
Anayasa Mahkemesi Üyelerinin görev sürelerini düzenliyor. Pratikte bizleri ilgilendirmediği için;
ESKİSİNDEN PEK FARKI YOK
- ANAYASA MAHKEMESİ GÖREV VE YETKİLERİ -
Madde 148 / Eski Hali
Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas
bakımlarından uygunluğunu denetler. Anayasa değişikliklerini ise sadece
şekil bakımından inceler ve denetler. Ancak, olağanüstü hallerde,
sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin
şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa
Mahkemesinde dava açılamaz.
Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın,
öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa değişikliklerinde ise,
teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına
uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır. Şekil bakımından denetleme,
Cumhurbaşkanınca veya Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin beşte biri
tarafından istenebilir. Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren on gün
geçtikten sonra, şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz; def’i
yoluyla da ileri sürülemez.
Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini,
Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek
İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet
Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan
ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla
yargılar.
Yüce Divanda, savcılık görevini Cumhuriyet Başsavcısı veya Cumhuriyet Başsavcıvekili yapar.
Yüce Divan kararları kesindir.
Anayasa Mahkemesi, Anayasa ile verilen diğer görevleri de yerine getirir.
|
|
|
|
Madde 148 / Yeni Hali
Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas
bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar.
Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve
denetler. Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde
çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından
Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.
Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın,
öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa değişikliklerinde ise,
teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına
uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır. Şekil bakımından denetleme,
Cumhurbaşkanınca veya Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin beşte biri
tarafından istenebilir. Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren on gün
geçtikten sonra, şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz; def’i
yoluyla da ileri sürülemez.
Herkes, Anayasada güvence altına
alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği
iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için
olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.
Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz.
Bireysel başvuruya ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.
Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını,
Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay,
Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini,
Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek
Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan
dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar.
Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve
Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle
ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.
Yüce Divanda, savcılık görevini Cumhuriyet Başsavcısı veya Cumhuriyet Başsavcıvekili yapar.
Yüce Divan kararlarına karşı yeniden
inceleme başvurusu yapılabilir. Genel Kurulun yeniden inceleme
sonucunda verdiği kararlar kesindir.
Anayasa Mahkemesi, Anayasa ile verilen diğer görevleri de yerine getirir.
Yüce Divan kararları kesindir. |
ESKİSİNDEN FARKI
-- bireysel başvuruları karara bağlar
-- Herkes, Anayasada güvence altına
alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği
iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için
olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.
-- Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz.
-- Bireysel başvuruya ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.
-- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını
-- Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve
Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle
ilgili suçlardan dolayı Yüce Divanda yargılanırlar.
-- Yüce Divan kararlarına karşı yeniden
inceleme başvurusu yapılabilir. Genel Kurulun yeniden inceleme
sonucunda verdiği kararlar kesindir.
EKLENDİ
YORUM
Anayasa Mahkemesine Vatandaş olarak başvurabilme hakkımızı tanıyor ve Ordu mensuplarına Yüce Divan yolunu açıyor;
OLUMLU
- ANAYASA MAHKEMESİ ÇALIŞMA VE YARGILAMA USULLERİ -
Madde 149 / Eski Hali
Anayasa Mahkemesi, Başkan ve on üye ile toplanır, salt çoğunluk
ile karar verir. Anayasa değişikliklerinde iptale ve siyasî parti
davalarında kapatılmaya karar verebilmesi için beşte üç oy çokluğu
şarttır.
Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesince öncelikle incelenip karara bağlanır.
Anayasa Mahkemesinin kuruluşu ve yargılama usulleri kanunla;
mahkemenin çalışma esasları ve üyeleri arasındaki işbölümü kendi
yapacağı İçtüzükle düzenlenir.
Anayasa Mahkemesi Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında
kalan işleri dosya üzerinde inceler. Ancak, gerekli gördüğü hallerde
sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi
olanları çağırabilir (Ek ibare: 23.7.1995-4121/14 md.) ve siyasî
partilerin temelli kapatılması veya kapatılmasına ilişkin davalarda,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasî
partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını
dinler.
|
|
|
|
Madde 149 / Yeni Hali
Anayasa Mahkemesi, iki bölüm ve
Genel Kurul halinde çalışır. Bölümler, başkanvekili başkanlığında dört
üyenin katılımıyla toplanır. Genel Kurul, Mahkeme Başkanının veya
Başkanın belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az oniki üye ile
toplanır. Bölümler ve Genel Kurul, kararlarını salt çoğunlukla alır.
Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesi için komisyonlar
oluşturulabilir.
Siyasî partilere ilişkin dava ve
başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla
yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılır, bireysel başvurular ise
bölümlerce karara bağlanır.
Anayasa değişikliğinde iptale,
siyasî partilerin kapatılmasına ya da Devlet yardımından yoksun
bırakılmasına karar verilebilmesi için toplantıya katılan üyelerin üçte
iki oy çokluğu şarttır.
Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesince öncelikle incelenip karara bağlanır.
Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, Genel
Kurul ve bölümlerin yargılama usulleri, Başkan, başkanvekilleri ve
üyelerin disiplin işleri kanunla; Mahkemenin çalışma esasları, bölüm ve
komisyonların oluşumu ve işbölümü kendi yapacağı İçtüzükle düzenlenir.
Anayasa Mahkemesi Yüce Divan
sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri dosya üzerinde inceler.
Ancak, bireysel başvurularda duruşma yapılmasına karar verilebilir.
Mahkeme ayrıca, gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek
üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çağırabilir ve siyasî
partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda, Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasî partinin genel
başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinler.” |
YORUM
Madde tamamıyla değişmiş.
- ASKERİ YARGITAY -
Madde 156 / Eski Hali
Askerî Yargıtay, askerî mahkemelerden verilen karar ve
hükümlerin son inceleme merciidir. Ayrıca, asker kişilerin kanunla
gösterilen belli davalarına ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Askerî Yargıtay üyeleri birinci sınıf askerî hâkimler arasından
Askerî Yargıtay Genel Kurulunun üye tamsayısının salt çoğunluğu ve
gizli oyla her boş yer için göstereceği üçer aday içinden
Cumhurbaşkanınca seçilir.
Askerî Yargıtay Başkanı, Başsavcısı, İkinci Başkanı ve daire
başkanları Askerî Yargıtay üyeleri arasından rütbe ve kıdem sırasına
göre atanırlar.
Askerî Yargıtayın kuruluşu, işleyişi, mensuplarının disiplin ve
özlük işleri, mahkemelerin bağımsızlığı, hâkimlik teminatı ve askerlik
hizmetlerinin gereklerine göre kanunla düzenlenir.
|
|
|
|
Madde 156 / Yeni Hali
Askerî Yargıtay, askerî mahkemelerden verilen karar ve
hükümlerin son inceleme merciidir. Ayrıca, asker kişilerin kanunla
gösterilen belli davalarına ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Askerî Yargıtay üyeleri birinci sınıf askerî hâkimler arasından
Askerî Yargıtay Genel Kurulunun üye tamsayısının salt çoğunluğu ve
gizli oyla her boş yer için göstereceği üçer aday içinden
Cumhurbaşkanınca seçilir.
Askerî Yargıtay Başkanı, Başsavcısı, İkinci Başkanı ve daire
başkanları Askerî Yargıtay üyeleri arasından rütbe ve kıdem sırasına
göre atanırlar.
Askerî Yargıtayın kuruluşu,
işleyişi, mensuplarının disiplin ve özlük işleri mahkemelerin
bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir. |
ESKİSİNDEN FARKI
Askerî Yargıtayın kuruluşu, işleyişi, mensuplarının disiplin ve
özlük işleri, mahkemelerin bağımsızlığı, hâkimlik teminatı ve askerlik
hizmetlerinin gereklerine göre kanunla düzenlenir.
ÇIKARILIP
Askerî Yargıtayın kuruluşu,
işleyişi, mensuplarının disiplin ve özlük işleri mahkemelerin
bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.
HALİNE GETİRİLMİŞ
YORUM
- ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ -
Madde 157 / Eski Hali
Askerî Yüksek İdare Mahkemesi, askerî olmayan makamlarca tesis
edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin
idarî işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan
ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan
uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz.
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin askerî hâkim sınıfından olan
üyeleri, mahkemenin bu sınıftan olan başkan ve üyeleri tam sayısının
salt çoğunluğu ve gizli oy ile birinci sınıf askerî hâkimler arasından
her boş yer için gösterilecek üç aday içinden; hâkim sınıfından olmayan
üyeleri, rütbe ve nitelikleri kanunda gösterilen subaylar arasından,
Genelkurmay Başkanlığınca her boş yer için gösterilecek üç aday içinden
Cumhurbaşkanınca seçilir.
Askerî hâkim sınıfından olmayan üyelerin görev süresi en fazla dört yıldır.
Mahkemenin Başkanı, Başsavcı ve daire başkanları hâkim
sınıfından olanlar arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar.
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin kuruluşu, işleyişi, yargılama
usulleri, mensuplarının disiplin ve özlük işleri, mahkemelerin
bağımsızlığı, hâkimlik teminatı ve askerlik hizmetlerinin gereklerine
göre kanunla düzenlenir. |
|
|
|
Madde 157 / Yeni Hali
Askerî Yüksek İdare Mahkemesi, askerî olmayan makamlarca tesis
edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin
idarî işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan
ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak, askerlik yükümlülüğünden doğan
uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz.
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin askerî hâkim sınıfından olan
üyeleri, mahkemenin bu sınıftan olan başkan ve üyeleri tam sayısının
salt çoğunluğu ve gizli oy ile birinci sınıf askerî hâkimler arasından
her boş yer için gösterilecek üç aday içinden; hâkim sınıfından olmayan
üyeleri, rütbe ve nitelikleri kanunda gösterilen subaylar arasından,
Genelkurmay Başkanlığınca her boş yer için gösterilecek üç aday içinden
Cumhurbaşkanınca seçilir.
Askerî hâkim sınıfından olmayan üyelerin görev süresi en fazla dört yıldır.
Mahkemenin Başkanı, Başsavcı ve daire başkanları hâkim
sınıfından olanlar arasından rütbe ve kıdem sırasına göre atanırlar.
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin
kuruluşu, işleyişi, yargılama usulleri, mensuplarının disiplin ve özlük
işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre
kanunla düzenlenir. |
ESKİSİNDEN FARKI
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin kuruluşu, işleyişi, yargılama
usulleri, mensuplarının disiplin ve özlük işleri, mahkemelerin
bağımsızlığı, hâkimlik teminatı ve askerlik hizmetlerinin gereklerine
göre kanunla düzenlenir.
ÇIKARILIP
Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin
kuruluşu, işleyişi, yargılama usulleri, mensuplarının disiplin ve özlük
işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre
kanunla düzenlenir.
HALİNE GETİRİLMİŞ
YORUM
- HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU -
Madde 159
ESKİ YENİ FARKI
- eskiden 7 kişiyken, yenisinde 22 kişiye çıkarılıyor -
ESKİ 1 Kurul Başkanı olarak Dönemin Adalet Bakanı
YENİ 1 Kurul Başkanı olarak Dönemin Adalet Bakanı -Değişen birşey yok-
ESKİ 1 Dönemin Ad.Bk. Müsteşarı
YENİ 1 Dönemin Ad.Bk.Müsteşarı-Değişen birşey yok-
ESKİ 5 CUMHURBAŞKANI ATIYOR
YENİ 4 CUMHURBAŞKANI ATIYOR
YENİ 3 YARGITAY üyesi YARGITAY gen.kur. SEÇİMLE
YENİ 2 DANIŞTAY üyesi DANIŞTAY gen.kur. SEÇİMLE
YENİ 1 TÜR. AD. AKD. kendi aralarından SEÇİMLE
YENİ 7 AD.YARGI HAKİM ve SAVCILARI arasından SEÇİMLE
YENİ 3 İDR.YARGI HAKİM ve SAVCILARI arasından SEÇİMLE
YORUM
Eskiden kurulun tabi üyesi adalet bakanı ve müsteşarı olarak kabul edilip kalan 5 üyenin hepsini CUMHURBAŞKANI ATARKEN
yeni durumda, kurulun tabi üyesi adalet bakanı ve müsteşar aynen kalıyor, CUMHURBAŞKANI 1 üye daha az ATIYOR,
kalan 16 üye çeşitli organlardan SEÇİLEREK GELİYOR.
Hangisi daha demokratik ve adil.
OLUMLU
- EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY -
Madde 166 / Eski Hali
Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı, özellikle sanayi ve
tarımın yurt düzeyinde dengeli ve uyumlu biçimde hızla gelişmesini, ülke
kaynaklarının döküm ve değerlendirilmesini yaparak verimli şekilde
kullanılmasını planlamak, bu amaçla gerekli teşkilatı kurmak Devletin
görevidir.
Planda millî tasarrufu ve üretimi artırıcı, fiyatlarda istikrar
ve dış ödemelerde dengeyi sağlayıcı, yatırım ve istihdamı geliştirici
tedbirler öngörülür; yatırımlarda toplum yararları ve gerekleri
gözetilir; kaynakların verimli şekilde kullanılması hedef alınır.
Kalkınma girişimleri, bu plana göre gerçekleştirilir.
Kalkınma planlarının hazırlanmasına, Türkiye Büyük Millet
Meclisince onaylanmasına, uygulanmasına, değiştirilmesine ve bütünlüğünü
bozacak değişikliklerin önlenmesine ilişkin usul ve esaslar kanunla
düzenlenir.
|
|
|
|
Madde 166 / Yeni Hali
Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı, özellikle sanayi ve
tarımın yurt düzeyinde dengeli ve uyumlu biçimde hızla gelişmesini, ülke
kaynaklarının döküm ve değerlendirilmesini yaparak verimli şekilde
kullanılmasını planlamak, bu amaçla gerekli teşkilatı kurmak Devletin
görevidir.
Planda millî tasarrufu ve üretimi artırıcı, fiyatlarda istikrar
ve dış ödemelerde dengeyi sağlayıcı, yatırım ve istihdamı geliştirici
tedbirler öngörülür; yatırımlarda toplum yararları ve gerekleri
gözetilir; kaynakların verimli şekilde kullanılması hedef alınır.
Kalkınma girişimleri, bu plana göre gerçekleştirilir.
Kalkınma planlarının hazırlanmasına, Türkiye Büyük Millet
Meclisince onaylanmasına, uygulanmasına, değiştirilmesine ve bütünlüğünü
bozacak değişikliklerin önlenmesine ilişkin usul ve esaslar kanunla
düzenlenir.
Ekonomik ve sosyal politikaların
oluşturulmasında hükümete istişarî nitelikte görüş bildirmek amacıyla
Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulur. Ekonomik ve Sosyal Konseyin kuruluş
ve işleyişi kanunla düzenlenir. |
ESKİSİNDEN FARKI
Ekonomik ve sosyal politikaların
oluşturulmasında hükümete istişarî nitelikte görüş bildirmek amacıyla
Ekonomik ve Sosyal Konsey kurulur. Ekonomik ve Sosyal Konseyin kuruluş
ve işleyişi kanunla düzenlenir.
EKLENDİ
YORUM
GEÇİCİ 18.MADDE
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri asıl üye sıfatını kazanır.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde,
Türkiye Büyük Millet Meclisi bir üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun ve bir
üyeyi de baro başkanlarının gösterecekleri üçer aday içinden seçer.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin yapacağı üye seçimi için aday göstermek amacıyla;
a) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş gün içinde,
Sayıştay Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan tarihinden
itibaren beş gün içinde adaylar Başkanlığa başvurur. Başvuru tarihinin
sona erdiği günden itibaren beş gün içinde Sayıştay Genel Kurulunca
seçim yapılır. Her Sayıştay üyesinin ancak bir aday için oy kullanabileceği(Anayasa Mahkemesi’nce çıkarılmıştır) bu seçimde en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.
b) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş gün içinde,
Türkiye Barolar Birliği Başkanlığı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan
tarihinden itibaren beş gün içinde adaylar Türkiye Barolar Birliği
Başkanlığına başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren beş
gün içinde Türkiye Barolar Birliği Başkanlığının ilanında gösterilen
yer ve zamanda baro başkanları tarafından seçim yapılır. Her bir baro başkanının ancak bir aday için oy kullanabileceği(Anayasa Mahkemesi’nce çıkarılmıştır) bu seçimde, en fazla oy alan üç kişi aday gösterilmiş sayılır.
c) (a) ve (b) bentleri uyarınca yapılan seçimlerin sonucunda aday
gösterilmiş sayılanların isimleri seçimin yapıldığı günü takip eden
gün Sayıştay ve Türkiye Barolar Birliği başkanlıklarınca Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlığına bildirilir.
ç) (c) bendi uyarınca yapılan bildirimden itibaren on gün içinde
Türkiye Büyük Millet Meclisinde seçim yapılır. Her boş üyelik için
yapılacak seçimde, ilk oylamada üye tamsayısının üçte iki ve ikinci
oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır; ikinci oylamada salt
çoğunluk sağlanamazsa bu oylamada en çok oy alan iki aday için üçüncü
oylama yapılır; üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur.
Cumhurbaşkanı, birer üyeyi Yargıtay ve Danıştay kontenjanlarından
olan ilk üyeliklerin boşalmasından sonra Yükseköğretim Kurulunun kendi
üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal
bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği
üçer aday içinden seçer.
Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday gösteren kurumların halen mevcut
üyeleri ile kendi kontenjanlarından seçilmiş yedek üyeler, tamamlama
seçiminde göz önünde bulundurulur.
Anayasa Mahkemesinde halen belli görevlere seçilmiş olanların bu
sıfatları seçilmiş oldukları sürenin sonuna kadar devam eder. Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte üye olanlar yaş haddine kadar
görevlerine devam ederler.
Bireysel başvuruya ilişkin gerekli düzenlemeler iki yıl içinde
tamamlanır. Uygulama kanununun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
bireysel başvurular kabul edilir.
GEÇİCİ 19.MADDE
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren otuz gün içinde aşağıda belirtilen esas ve usuller dahilinde
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri seçilir:
a) Cumhurbaşkanı, hâkimlik mesleğine alınmasına engel bir hali olmayan; yükseköğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında en az onbeş yıldan beri görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile meslekte fiilen onbeş yılını doldurmuş avukatlar arasından dört üye seçer.
Cumhurbaşkanı, üst kademe yöneticileri arasından seçeceği Kurul
üyesini, bakanlık, müsteşarlık, müsteşar yardımcılığı, valilik,
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, kamu kurum ve kuruluşlarında genel
müdürlük veya teftiş kurulu başkanlığı görevlerini yapanlar arasından
seçer. (Anayasa Mahkemesi’nce çıkarılmıştır)
b) Yargıtay Genel Kurulu, Yargıtay üyeleri arasından üç asıl ve
üç yedek üye seçer. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi
gün içinde Yargıtay Birinci Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan
tarihinden itibaren yedi gün içinde adaylar Birinci Başkanlığa başvurur.
Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren onbeş gün içinde Yargıtay
Genel Kurulu seçim yapar. Her Yargıtay üyesinin sadece bir aday için oy kullanabileceği (Anayasa Mahkemesi’nce çıkarılmıştır) seçimde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur.
c) Danıştay Genel Kurulu, Danıştay üyeleri arasından iki asıl ve
iki yedek üye seçer. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi
gün içinde Danıştay Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder. İlan
tarihinden itibaren yedi gün içinde adaylar Başkanlığa başvurur. Başvuru
tarihinin sona erdiği günden itibaren onbeş gün içinde Danıştay Genel
Kurulu seçim yapar. Her Danıştay üyesinin sadece bir aday için oy kullanabileceği seçimde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur.
ç) Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulu, kendi üyeleri
arasından, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna bir asıl ve bir yedek
üye seçer. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi gün
içinde Türkiye Adalet Akademisi Başkanı adaylık başvurusunu ilan eder.
İlan tarihinden itibaren yedi gün içinde adaylar Başkanlığa başvurur.
Başvuru tarihinin sona erdiği günden itibaren onbeş gün içinde Türkiye
Adalet Akademisi Genel Kurulu seçim yapar. Her üyenin sadece bir aday için oy kullanabileceği (Anayasa Mahkemesi’nce çıkarılmıştır) seçimde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur.
d) Yedi asıl ve dört yedek üye birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş olan adlî yargı hâkim ve
savcıları arasından, adlî yargı hâkim ve savcıları tarafından Yüksek
Seçim Kurulunun yönetim ve denetiminde seçilir. Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren beş gün içinde Yüksek Seçim Kurulu adaylık
başvurularını ilân eder. İlân tarihinden itibaren üç gün içinde adaylar
Yüksek Seçim Kuruluna başvurur. Başvuru tarihinin sona erdiği günden
itibaren iki gün içinde Yüksek Seçim Kurulu adayların başvurularını
inceler ve aday listesini belirleyerek ilân eder. Takip eden iki gün
içinde bu listeye karşı itiraz edilebilir. İtiraz süresinin sona erdiği
günden itibaren iki gün içinde itirazlar incelenir, sonuçlandırılır ve
kesin aday listesi ilân edilir. Yüksek Seçim Kurulunun kesin aday
listesini ilân ettiği tarihten sonraki ikinci Pazar günü her ilde, il
seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak seçimlerde, o ilde
ve ilçelerinde görev yapan hâkim ve savcılar oy kullanır. İl seçim
kurulları o ilde oy kullanacak hâkim ve savcıların sayısına göre sandık
kurulları oluşturur. Sandık kurullarının işlem, tedbir ve kararlarına
karşı yapılan şikâyet ve itirazlar il seçim kurulunca karara bağlanır.
Adaylar propaganda yapamazlar; sadece, Yüksek Seçim Kurulu tarafından
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde özgeçmişlerini bu iş için tahsis
edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilirler. Bu seçimlerde her seçmen sadece bir aday için oy kullanabilir.Seçimlerde
en çok oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olur.
Kullanılacak oy pusulalarıyla ilgili diğer hususlar Yüksek Seçim Kurulu
tarafından belirlenir. Yüksek Seçim Kurulu, oy pusulalarını kendisi
bastırabileceği gibi gerektiğinde uygun göreceği il seçim kurulları
vasıtasıyla bastırmaya da yetkilidir. Yapılacak seçimlerde, 26/4/1961
tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri
Hakkında Kanunun bu bende aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
e) Üç asıl ve iki yedek üye birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve
savcıları arasından, idarî yargı hâkim ve savcıları tarafından Yüksek
Seçim Kurulunun yönetim ve denetiminde seçilir. Bölge idare
mahkemelerinin bulunduğu illerde, il seçim kurulunun yönetim ve denetimi
altında yapılacak bu seçimlerde, o bölge idare mahkemesinde ve yargı
çevresi içerisinde kalan yerlerde görev yapan idarî yargı hâkim ve
savcıları oy kullanır. Bu seçimler hakkında da (d) bendi hükümleri
uygulanır.
Birinci fıkranın (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca seçilen
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun asıl üyeleri bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten sonraki otuzuncu günü takip eden iş günü görevlerine
başlarlar.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, Hâkimler ve Savcılar Yüksek
Kurulunun Yargıtay ve Danıştaydan gelen asıl ve yedek üyelerinin
görevleri, seçilmiş oldukları sürenin sonuna kadar devam eder.
Bunlardan, Yargıtaydan gelen üyelerden görev süresini tamamlayanların
yerine birinci fıkranın (b) bendi uyarınca seçilenler; Danıştaydan gelen
üyelerden görev süresini tamamlayanların yerine birinci fıkranın (c)
bendi uyarınca seçilenler, sırayla göreve başlarlar.
Birinci fıkranın (b) ve (c) bentleri uyarınca seçilen üyelerden,
üçüncü fıkra uyarınca göreve başlayanların görev süresi, birinci
fıkranın (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca seçilen diğer Kurul
üyelerinin görev süresinin bittiği tarihte sona erer.
İlgili kanunlarda gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar,
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna seçilen asıl üyeler, Yargıtay daire
başkanı için ilgili mevzuatında öngörülen tüm malî ve sosyal haklar ile
emeklilik hakkından aynen yararlanırlar.
Ayrıca, Kurulun Başkanı dışındaki asıl üyelerine, (30000)
gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı
sonucu bulunacak miktarda aylık ek tazminat ödenir.
İlgili kanunlarda düzenleme yapılıncaya kadar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu;
a) Anayasa hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla, yürürlükteki kanun hükümlerine göre Kurul şeklinde çalışır.
b) İkinci fıkra uyarınca asıl üyelerinin göreve başladığı
tarihten itibaren bir hafta içinde Adalet Bakanının başkanlığında
toplanır ve bir geçici Başkanvekili seçer.
c) En az onbeş üye ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.
ç) Sekreterya hizmetleri Adalet Bakanlığı tarafından yürütülür.
Kurul müfettişleri ile adalet müfettişleri atanıncaya kadar,
mevcut adalet müfettişleri, Kurul müfettişi ve adalet müfettişi
sıfatıyla görev yaparlar.
Bu madde hükümleri, ilgili kanunlarda gerekli düzenlemeler yapılıncaya kadar uygulanır.”
GEÇİCİ 15. MADDE
12 Eylül 1980 tarihinden, ilk genel seçimler
sonucu toplanacak Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanını
oluşturuncaya kadar geçecek süre içinde, yasama ve yürütme yetkilerini
Türk milleti adına kullanan, 2356 sayılı Kanunla kurulu Millî Güvenlik
Konseyinin, bu Konseyin yönetimi döneminde kurulmuş hükümetlerin, 2485
sayılı Kurucu Meclis Hakkında Kanunla görev ifa eden Danışma Meclisinin
her türlü karar ve tasarruflarından dolayı haklarında cezaî, malî veya
hukukî sorumluluk iddiası ileri sürülemez ve bu maksatla herhangi bir
yargı merciine başvurulamaz.
Bu karar ve tasarrufların idarece veya
yetkili kılınmış organ, merci ve görevlilerce uygulanmasından dolayı,
karar alanlar, tasarrufta bulunanlar ve uygulayanlar hakkında da
yukarıdaki fıkra hükümleri uygulanır.
12 EYLÜL DARBECİLERİ YARGILANACAK